Renk birçok sanat biçimi için oldukça temeldir. Belirli bir çalışmadaki ilgisi, kullanımı ve işlevi bu işin ortamına bağlıdır. Renkle ilgili bazı kavramlar medyada yaygın olarak uygulanabilir olsa da, her zaman için bu geçerli olmayabilir.
Renklerin tam spektrumu beyaz ışıkta bulunur. İnsanlar nesnelerin yansıyan ışığından renkleri algılarlar. Örneğin, kırmızı bir nesne, spektrumun kırmızı kısmını yansıttığı için kırmızı görünür. Farklı bir ışık altında farklı bir renk olurdu.
Işık bir prizmadan gönderilerek bir spektruma ayrılabilir. Bu, renk teorisinin yaratıcısı Isaac Newton tarafından keşfedilmişti.
Renk Teorisi
Sanatta ve tasarımda renk çalışması genellikle renk teorisi ile başlar. Renk teorisi renkleri üç kategoriye ayırır: birinciller, ikinci sınıflar ve üçüncüller. Burada kullanılan temel araç, Isaac Newton tarafından 1666 yılında geliştirilen bir renk tekerleğidir. Başka bir model ise, Albert Munsell tarafından yaratılan renk ağacıdır.
Teori Varyasyonları
Renkleri anlamlı ilişkiler halinde organize etmek için bir dizi yaklaşım bulunur. Çoğu sistem yalnızca yapı bakımından farklılık gösterir. Bunlar arasında çağdaş sanat dünyasında sürekli olarak üç sistem kullanılmaktadır.
Geleneksel Model
Geleneksel renk teorisi, renkleri ve ilişkilerini düzenlemek için niteliksel bir girişimdir. Newton’un renk çarkına dayanır ve ressamlar ve baskıcılar tarafından kullanılan en yaygın sistem olmaya devam eder.
Geleneksel renk teorisi, subtractive renk karıştırma ile aynı ilkeleri kullanır (aşağıya bakın) ancak farklı birincil renkleri tercih eder.
- Birincil renkler kırmızı, mavi ve sarıdır. Bunlar “elementel” renklerdir, çünkü diğer renkleri birbirine karıştırarak üretilemezler ve diğer tüm renkler bu üçünün bir kombinasyonundan türetilir.
- İkincil renkler turuncu (kırmızı ve sarı karışımı), yeşil (mavi ve sarı karışımı) ve mor (mavi ve kırmızı karışımı).
- Üçüncül renkler, bir birincil renk ve bir ikincil rengin karıştırılmasıyla elde edilir. Kullanılan renk miktarına bağlı olarak kırmızı-turuncu veya sarı-yeşil gibi farklı tonlar elde edilebilir. Nötrler (kahverengiler ve griler) her üç önseçimi birbirine karıştırarak yapılabilir.
- Beyaz ve siyah bu kategorilerin dışına uzanır. Bir rengi aydınlatmak veya koyulaştırmak için kullanılırlar. Daha açık bir renge (beyaz eklenerek yapılır) renk tonu, daha koyu renk (siyah eklenerek yapılır) ise gölge denir.
Renk Karıştırma
Renk teorisine daha ölçülebilir bir yaklaşım, rengin ışığın bir yüzeyden yansıması sonucu olduğunu düşünmektir. Bu şekilde renk birbirine karıştırılmış birincil renk miktarlarının bir oranı olarak temsil edilebilir. Bu sistemde, görünür spektrumu üçte bire bölerek ve her üçte biri birincil hale getirerek birincil renkler seçilir.
Bir rengin yansıtılan ışık kaynağı veya onu yansıtan yüzey tarafından belirlenip belirlenmediği, renklerin birbirleriyle etkileşiminde önemli bir fark yaratır. Üretim ortamlarının ve ürünün genellikle bu ortam türleri arasında akıcı bir şekilde hareket ettiği dijital teknoloji ile çalışırken bu ayrım bulanıklaşır.
Eklemeli renk teorisi: farklı ışıklar üst üste yansıtıldığında kullanılır. Yansıtılmış ortam, ışığı yansıtıcı bir yüzeye yansıtarak renk üretir. “Subtractive” karıştırma, spektrumun bir kısmını seçici olarak emerek renk izlenimi yaratırken, eklemeli karıştırma spektrumun bir kısmının seçici projeksiyonu ile renk üretir. Katkı rengi teorisinin yaygın uygulamaları tiyatro aydınlatması ve televizyon ekranlarıdır. RGB renk katkılı renk teorisine dayanmaktadır.
- Birincil renkler kırmızı, mavi ve yeşildir.
- İkincil renkler sarı (kırmızı ve yeşil karışımı), siyan (mavi ve yeşil karışımı) ve macenta (mavi ve kırmızı karışımı).
- Üçüncül renkler, yukarıdaki renklerin farklı yoğunluklarda karıştırılmasıyla elde edilir.
- Beyaz, üç ana rengin karıştırılmasıyla oluşturulurken, siyah tüm renklerin yokluğunu temsil eder. Bir rengin açıklığı veya koyuluğu, çeşitli kısımlarının yoğunluğuna / yoğunluğuna göre belirlenir. Örneğin: %50 yoğunlukta aynı noktada kırmızı, mavi ve yeşil ışık yansıtılarak orta tonlu bir gri üretilebilir.
Çıkartmalı renk teorisi: Tek bir ışık kaynağı, birinin diğerinin üzerine serildiği farklı renkler tarafından yansıtılırken kullanılır. Renk, dış ışık kaynağının malzeme tarafından emilmesi ve izleyicinin gözüne geri yansıtılmaması durumunda üretilir. Subtractive renk, katkı rengi teorisinin tersi olarak çalışır. Subtractive renk teorisinin yaygın uygulamaları renk baskısı ve fotoğrafik pozitif ve negatiflerdir. CMYK renk modeli, subtractive renk teorisini kullanır. Herbert Ives tarafından baskı için geliştirilmiştir.
- Birincil renkler sarı, siyan ve macenta’dır.
- İkincil renkler kırmızı (macenta ve sarı karışımı), mavi (siyan ve macenta karışımı) ve yeşildir (siyan ve sarı karışımı).
- Üçüncül renkler, yukarıdaki renklerin farklı yoğunluklarda karıştırılmasıyla elde edilir.
- Siyah, üç ana rengin karıştırılmasıyla oluşturulurken, beyaz tüm renklerin yokluğunu temsil eder. (Ancak, mükemmel bir siyahı karıştırmak imkansız olduğundan ve para ve kağıt kurutma süresinden tasarruf etmek için proses renkleri kullanan cihazlar dördüncü bir “renk” olarak siyah ekler. CMYK, Cyan, Macenta, Yellow ve Key (yani siyah) anlamına gelir. Katkı renk teorisine benzer şekilde, açıklık / karanlık renk yoğunluğu / yoğunluğu ile belirlenir.
Renk Etkileşimleri
Renk teorisi, karıştırma hiyerarşisi oluşturmanın ötesinde, renklerin birlikte nasıl çalıştığını anlamak için de araçlar sağlar.
Benzer Renkler
Benzer renkler birbirine benzer. Adlarından da anlaşılacağı gibi, benzer renkler herhangi bir 12 parçalı renk tekerleğinde yan yan bulunabilir.
Yaygın benzer renkler, bir üçüncül renk ve bu üçüncül rengi oluştururken kullandığı ikincil renklerden biri alınarak bulunabilir. not: geleneksel renk teorisini kullanan örnekler
- mor/mavi-mor.
- yeşil/sarı-yeşil.
- turuncu/kırmızı-turuncu.
Sıcak/serin şeması iki çift benzer renk kullanır; bir sıcak çift ve bir serin çift. (Karıştırma yalnızca çiftler içinde yapılmalıdır.)
Tamamlayıcı Renkler
Tamamlayıcı renkler, eklenirse, yaptığınız karıştırma türüne bağlı olarak beyaz veya siyah olmak üzere tam renk doygunluğu sağlayacak renk çiftleridir. Tamamlayıcı renkler bir renk tekerleğinde birbirinin tam karşısında bulunur.
Ortak tamamlayıcı renkler, bir ikincil renk ve bu ikincil renk oluşturulurken kullanılmayan birincil renk alınarak bulunabilir. not: geleneksel renk teorisini kullanan örnekler
- menekşe/sarı.
- yeşil/kırmızı.
- turuncu/mavi.
- beyaz/siyah. Renk tekerleğinde temsil edilmeseler de, siyaha beyaz eklemek, karıştırma yönteminden bağımsız olarak her zaman tam renk doygunluğuna neden olur.
Çift tamamlayıcı şema, iki tamamlayıcı renk çiftinden oluşur. (Karıştırma yapılabilir, ancak yalnızca çiftler içinde yapılabilir.)
Öznitelikler
Rengin üç özniteliği ton, doygunluk ve değerdir.
Ton
Renk tonu saf, spektral bir renktir. Siyah ve beyaz ton değildir.
Değerler
Renk değerleri düşük tuştan (çok koyu) yüksek tuşa (çok açık) kadar değişir. 1 mutlak siyah, 10 ise saf beyazdır. Sarı en açık değere sahip tondur, menekşe ise en koyu renktir.
Bir rengin değeri, algılandıkları yere göre fark yaratabilir. Koyu bir arka plandaki bir renk daha açık görünürken, açık bir arka plandaki aynı renk daha koyu görünecektir.
Diğer Hususlar
Bir şeyin görünümünü etkileyen diğer faktörler de algı ve yerel renktir. Obje hangi koşullarda görüntülenecek? Çoğu sanat ve tasarıma sıradan (beyaz) ışık altında bakıldığı için, tasarımcılar genellikle bu ışığı yeniden yaratan ampuller satın alırlar.
Renk kalitesi de başka bir endişe kaynağıdır. Bu, opaklıktan veya ortamın dokusundan veya yüzeyin parlaklığından etkilenebilir.
Renk Çıkarma
Bir rengin görünümünün yakındaki başka bir renk sebebiyle azalması durumu. Örneğin, kırmızı bir arka plan üzerinde turuncu (kırmızı + sarı) daha çok sarı (RY − R = Y) gibi görünecektir.
Eşzamanlı Karşıtlık
Renkli bir arka plandaki nötrler, bu rengin tamamlayıcısına doğru renklendirilmiş olarak görünecektir, çünkü göz bir denge oluşturmaya çalışır. (Kırmızı arka plandaki gri, örneğin daha yeşil görünecektir.) Başka bir deyişle, renk çevreleyen renkten uzaklaşacaktır.
Ayrıca, baskın olmayan renkler baskın rengin tamamlayıcısına doğru renklendirilmiş görünecektir.